THIANGHLIMNA

 

THIANGHLIMNA

 

Chhiar tur: “Ani chuan bawhchhiatna zawng zaawng la kata in tlan theihna tur leh, chi thlan bik, thil tha tiha thahnemngai, ama tana a tihthianghliim theihna turin kan aiin a inpek kha,” (Tita 2:14)

 

A awmzia

            Thianghlim tih awmzia chu bawlhhlawh kai lo, a nih dan tur anga awm, eng mahin a pawlh buai loh kan ti thei ang. Thianghlimna kan tih hian mi chi hrang hrangin kan ngaih dan leh kan sawi dan a inchen lo khawp mai a, tha kan tih zawng leh dik kan tih zawngte, fel kan tih zawngte hi sawi khawm dawn ta ila kan hmai tlang a inanglo ang bawkin kan thutlukna pawh a hrang nasa ngawt ang le! Thianghlimna thu inzirtir dawn pawh ni ila eng chenah nge tehna hrui kan thlun ang tih pawh hriatthiam rual a ni lo ang.

            Mahse, Pathian thu zirtirna lam atanga kan sawifiah dawn chuan Pathian nun bulpui, tha famkim leh thianghlim famkim sawina a ni. Pathian chauh hi tha famkim a ni a, thianghlimna hi a ze bulpui ropui tak pakhat a ni bawk. Mihringten he thianghlimna hi keimahni chungchang sawi nan kan hman dawn chuan Pathian tana inserh hranna leh khawvel ata inlak hranna a kawk a, khawvel tisa thiltih leh fellote tlan sana, Pathian tana kan nun inhlanna hi a ni. (Jak 1:27)

 

 

A pawimawhna

            Thianghlimna pawimawh zia kan hriat theihnan hetiang hian i han zir dawn teh ang:

i) Chhandamna atan a tul: Thianghlimna pawimawhnaah hian hei aia dah hmasak tur leh thlan hmasak tur a awm lo hial mai thei a ni. Pathian chhandamna thuthlung, kan van kaina tur kan sawi tluk tho a pawimawh, a tel lova vanram thlen theih loh hial tura Pathian thuin min zirtir a ni. Pathian fa nihna chang hmasatute, Israelte meuh pawh khan thianghlimna thu an zawm theih loh avangin Aigupta atanga chhuak puitling mi nuai ruk zet atang khan Joshua leh Kaleba chauhin Kanaan ram an thlen theih phah a ni.

“In thianghlim tur a ni, kei ka thianghlim si a” (1Pet 1:16) tih leh “Chumi thianghlimna lovin tuman Lalpa an hmu lovang,” (Heb 12:14) tih thute hi “Mi tupawh, tuiah leh thlarauva an pian loh chuan Pathian ramah an lut thei loving,” (Jn 3:5) tih leh “A ringa baptisma chang chu chhandamin an awm ang” (Mk 16:16) tihte nen hian chhandamna kawnga a hlutna a inang reng a ni.

 

ii)        Ringtute nun bulpui tur a ni: Pathian ringtute hian khawvela kan awm chhunga kan mawhphurhna lian tak pakhat chu intihthianghlim hi a ni. Min hringtu Pathian thianghlimna tawmpui tura beisei tlat kan ni a, chumi tlin lote chu Pathian hnen thlenna tur kawng ata an pengbo thin a ni. Thianghlimna tello hian ringtu tha tak a nih theih loh a, Pathian ringtu inti si a thianghlimna hnualsuat hi thil inhmeh lo ber a ni awm e. Ringtute kan thianghlim lohin tu hi nge thianghlim tur dang awm chuang ang le?

 

iii)       Thuawihna a ni: Kan fate zingah hian tih tur leh tih loh tur kan hrilha kan zirtirna zawm tute hi naupang tha, fa tihawih leh fel an ni thin ang hian ringtute zingah pawh Pathian anna kawnga thanglian tur leh khawvel bawlhhlawh kai lova insiam tura zirtirna hi thuawihna tel lo chuan miin a zawm thei lo va, luhlulna nen chuan a thianghlim theih loh.

            Pathian thu chuan, “Fa tihawihte angin, in hriat loh laia in hman lai chaknate anga awm lovin; a kotu che u a thianghlim angin nangni pawh in chetzia zawng zawngah lo thianghlim zawk rawh u,” (1 Pet 1:14,15) min tih avangin ringtu, thuawihna bawiha awmte chauhin thianghlimna hi an ngaipawimawh thin.

 

iv)       Inpekna leh inhlanna a ni: Thianghlimna chu khawvel tisa thil kalsanna leh Pathian tana inhlanna a nih avangin Pathian hmangaihna tak tak atanga inpekna thuk tak leh kan tisa chak zawng kalsan ngam khawpa Pathian tana inhlan pumhlum duhna a awm a ngai a ni (Jak 1:27). Kan duh zawng leh chak zawng apiang la tih chhunzawm zel duhna thinlung nen chuan inpekna leh inhlanna dik tak a awm thei lova, chutiang dinhmun atang chuan a thianghlim theih loh. Min tihnawk apiang leh sual, keimahnia bet tlat te hi kalsan tura zirtir kan ni (Heb 12:1)

Thianghlimna turte:

            Kan Pathianthu chuan, “Tin, remna Pathian ngei chuan in pumin tithianghlim che u rawh se; tin, in thlarau leh, in rilru leh, in taksa chu kan Lalpa Isua Krista lo kal hunah chuan sawiselbovin apuma humhimin awm rawh se.” (I Thess 5:23) a tih avangin heng, kan thlarau, rilru leh taksa thianghlimna hi thenhran theih loh, hlu ber leh pawimawh ber bik awm lova a zavaia thianghlim tur a ni.

            Kan taksa vawn thianghlim hi keimahni duhthlanna hmang ngei a kan hlen theih, Kohhran leh rawngbawltute zirtirna zawmna kal tlanga thuawihna avanga kan chan theih a ni a, kan rilru leh kan thlarau erawh keimahnin theihtawp chhuah chung reng a, Pathian hnena inhlanna leh inpumpek duhna tak tak nen Thlarau tanpuina zara kan chan theih a ni. Chutih rualin kan theihnghilh ngai hauh loh tur erawh chu a eng kawngah pawh hian thianghlimnaa inthuam turin mihringin mawhphurhna leh tih tur kan nei vek a, chuvangin mihring lam tih tur leh hnathawh tur hi kal kan theih a ni lo.


Kohhranin min beiseina

    “Tin, Samuela chuan, "LALPA chuan LALPA thu zawm chu a lawm angin halral thilhlante leh inthawinate hi a lawm em ni? Ngai teh, inthawina aiin thuawih chu a tha zawk a, berampa thau aiin a thu pawm chu a tha zawk a ni.” (1 Sam 15:22)

 Pathian duh dan Kohhranah

            Tunlai khawvela ringtu inti tam takte tihsual pawi tak chu Kohhran thuawihna tel lo a Pathian thuawih theia inngaihna hi a ni. Kohhran zahna nei lo hian Pathian tihna tak tak a nei thei ngai lo. Pathian ringtu tak tak chuan Kohhran hi a zahin, eng kawngah pawh Kohhran thuawih a harsat tur a ni lo. Kohhran hi Krista taksa a ni a, Pathian famkimna hi Kohhranah a famkim thin a, Pathian duhdan hi Kohhran kaltlang chauhin kan hre thei a ni (Eph 1:23; Kol 1:24).

            Mi thenkhat chuan Kohhran dan leh hraite hi tisa lam thilah ngaiin, zawm loh leh palzut pawi tih lohna avangin an sawihnawm thin a, ‘Bible ah pawh a inziak lo’ tiin mahni an inphen nasa thin hle. Thuthlung thar Kohhran lo ding tir khan dan fel tak an neih chu, engkim intawm tur, sum leh pai zawng zawng pawh Kohhranah chhunluh vek a, mamawh ang zela insem tlan dial dial tur tiin engkim kha rawngbawltute kutah an dah lut thin. Hetianga tih tur tih hi thuthlung hlui hun ata tawh zawlneite leh Pathian mite hian an puang ngai lo a, dan lehkhabu, fakna hlabu leh zawlnei lehkhabuahte pawh hmuh tur a awm hek lo! Kohhran ding tir khan he dan hi an siam chawp nimahse Pathianin a pawmpui a, a nemnghet thlap a ni tih hi he thu zawm lo, Anania leh Saphiri te nupa in an boral phah atang khan fiah takin kan hmu. Chuvangin, Pathian Kohhran inenkawlna dan leh hrai te hi a hunlai zela Pathianin hriak a thih, min pawmpui thlap a ni a, zawm lo tu leh palzut fo tu nih hi Pathian tih lohna lian tak a tling a ni.

 

Kohhran zirtirna

            Rev. Lianpuichhinga (L) khan UPC an din tirh laia thianghlimna thua Kohhranho dinna a sawi chu - “Kan sapte khan zuk leh hmuam in bansan loh chuan UPC in zawm thei lovang min ti a, chumi ngaihtuah tur chuan mihlim hote chu kan inhmukhawm a, kan sapho thusawi hi vana mi thu nge mihring thu tih kan sawiho a, kan zavaia kan sawi chu Pathian thlarauin min hruai lai leh min hman lai chuan ka zuk leh hmuam tih hi min paih sak kan ti vek a, tichuan, kan sap te thusawi hi vana mi thu a ni ngei e tiin UPC zawm kan rel thlu ta a ni,” a ti.

            Thlarau miten bul an lo tan tawhna hi Pathian thu nen pawh a inmil hle a, Kohhran inenkawlna danpuiah pawh sengluh a ni ta hial a ni. ‘Pathian ngaihsak lohna leh khawvel chaknate bansanin, tun lai khawvelah hian insum leh fel tak leh Pathian ngaihsakin kan awm tur a ni tih min zirtir a.’ (Tita 2:12,13) tih thu kan hmuh avang hian Pathian Kohhranin kan inzirtirna hi Lalpan min pawmpui ngei a ni tih hriat tur a ni. He khawvel thil, kan thlarau tana sawtpui tur awm si loah te hian kan insum a tul tak zet a ni.

 

Kohhran zirtirna chu

            UPC (NEI) manual chuan heti hian a ti a - ‘Kan mite chu Kristian tha leh Pathian mi nihna atana tangkai lo heng: lemchanna hmun bawlhhlawha tel te, khawvel nawmchenna thila lam te, leplerh taka inchei te, khawvel thil taka intihhlimna tha lo leh music thianghlim lo lakah te an insum tur a ni. Chumi bakah kuhva ei te, zuk leh hmuam leh ruihtheih thil tihte leh tawng mawi lo hman te hi khap a ni. A kohhrante lam tura kan Lalpa lo kal lehna a hnaih tawh avangin thlarau nun tihhmasawn nan heng thil chin tha lote lakah hian kan mite chu an fihlim tur a ni’ tiin.

            Kohhran zirtirnain min phut tlat, thianghlimnaa kan thanlen theihna tur, kan zavaia kan zawm turte chu -

            a) Lemchanna hmun bawlhhlawha tel loh

            b) Khawvel nawmchenna thila lâm loh

            c) Leplerh taka inchei loh

            d) Khawvel thila intihhlimna tha lova tel loh

            e) Music thianghlim lo ngaihthlak loh

            f) Kuhva ei loh

            g) Zuk leh hmuam, ruihtheihthil tih loh

            h) Tawngkam mawi lo hman loh

 

            Heng hi Pathian Kohhranin min beiseina, kan tih hlawhtlina kan tana pawina awm miah lo, kan tana tha zawk tur vek si a ni. Kum tam tak kan inzirtir a, kan infuih tawh chungin kan hmabak erawh a la thui hle si. Kohhran hi Krista taksa a ni tih hi kan pawm takzet a nih si chuan tun aia hmasawn zawk tur chu kan ni. Lu, Krista leh Taksa, Kohhran hi kan then hrang thei a nih si loh chuan Pathian thuawih tute hian a taksa thu kan zawm tel tur a ni tihah hian piangthar ta theuh ila a va lawmawm dawn em!

 

Kohhran hmangaihnaa harh thar

            Pathian hmangaih inti, Kohhran  dan pawisa si lo nih hi thil inhmeh lo tak a ni. Pathian Kohhranah hian tel ve reng kan duh a nih a, Vanram min thlenpuitu atan kan duh a nih si chuan Kohhranah hian kan mimal duhna aiin Kohhran duhdan hi ngai hlu zawk theuh ila, Kohhran a nuam ang a, mimal tinin thianghlimna lamah nasa takin hma kan sawn ngei ang.

            Kan hriatreng tur chu Pathian hian Kohhran kal tlang lovin chhandamna min buatsaih sak lova, Kohhran hi Vanram min thlentu tur a nih si chuan thianghlimna zirtirnaa a thuawih hi kan tih mak mawh, kan zavaia kan bat tlat a ni tih hi i theihnghilh hauh lovang u.

Comments

Popular posts from this blog

SIMNA

Hla thiltihtheihna

ISRAELTE HUNBI CHHIAR DAN