LALPA THU
LALPA THU
Ringtu in ti te hian Pathian thu kan duh em em a, chhandamtu chanchin sawi pawh nuam kan ti a. Tupawh hi han in zawt ila, “Lalpa thu hi engnge?” han ti ila, kan chhanna tlangpui turah chuan “Bible hi a nimai lawm,” kan ti zel thin. Bible hi Lalpa thu kan tih hi a dik reng a, mahse kan hriatreng atana tha em em chu Bible chhungah rau rau pawh hian Lalpa hian thu tih bik a nei thin a, a thu ang chauh zelin ro a rel thin a ni.
Pathian hi a mite nen an lengdun fo thin a, nitin leh tlai tin lengdun thin nimahse an in kawmna leh an titina thu te kan hre ngai lova, thu tam tak an sawiin an inpawl thin ang tih chu thil chiang tak a ni sa a, mahse, chutianga Pathian mi tak tak te hnenah pawh chuan thupek bik a nei thin a, Adama, Nova, Abrahama, Israelte leh Roreltute chungchangah pawh chu chu a dik zia kan hmu thei a ni.
Chutiang taka pawimawh Lalpa Thu kan hmuhna tur chu BIBLE hi a ni. Bible ah hian bu 66 a awm a, OT leh NT tia then a ni. A bikin NT ah hian Chanchintha bu pali - Isua khawvel a len laia a chanchin kan hmu a, a dawt chiah ah Tirhkohtethiltih bu - Kohhran lo din dan, ringtu hmasate pianthar dan leh rawng an bawl dan kan hmu leh a, a dawt leh ah Lehkhathawnte - ringtu ni tawh te hnena fuihna, zilhna leh zirtirna kan hmu leh a, a hnuhnungberah Thupuan - hun lo kal zel tura ringtute leh khawvel awm dan tur kan hmu leh a, chu chu kan chian em em a ngai a ni.
Lalpa thu hi chhandamna a ni-
Lalpa hian THU hmang lovin chhandamna hna a thawk ngai lova, THU hmangin a chhandam thin (Sam 107:20). Israel te pawhin indona an beih reng reng in Lalpan thu a pe a, a thu ang zela an tih chauhin hnehna an chang thin a, a thu awih loh chu boralna a ni thin (Joshua 6:16-19; 7:1, 10-12; ISam 15:3,22-23 etc.)
Lalpa thu chu khawiah nge kan hmuh ang-
Zawlneite chuan "Zion atangin dan thu a lo chhuak ang a, Jerusalem atangin Lalpa thu a lo chhuak ang" an lo ti a,Jerusalem hi Lalpa thu kan hmuhna tur tihna a ni (Isaia 2:3; Mika 4:2).
Lalpan a thu lo chhuah nan Jerusalem kher a thlang hi a lo thuk em em a, a chhan chu Jerusalem hi :-
- Lalpa tapchhak zawl tih a ni a, Israelten a thu an awih loh avangin vawi 20 chuang Lalpan a tiram thak a, mahse, vawikhatmah Jerusalem dang tundin a tum ngai lova, chhe tawh hnu bawk hi a dinthar leh thin a ni.
- Israel ten Pathian an biakna thin, hmun an neih chhun a ni (John 4:24)
- Jerusalem, Pathian biakbuk leh Thuthlung bawm awmna hmun an ngai em em a, chumi theihnghilh ai chuan engkim chân, ramtuileilo a awm pawh an thlang hial (Sam 137:1-6)
- Saltanna atanga an tawngtai pawhin Jerusalem lam hawi ngat in an tawngtai thin (Dan 6:10,11)
- Lal Isuan ram min tiam, kan chawlhhlenna tur pawh Jerusalem thar tih a la ni fan (Thup 21:9-27)
- Chunglam Jerusalem ngei hi keini nu a ni bawk (Gal 4:26)
Mihring duhdan leh ngaihdan a tel thiang lo
Thu, chhandamna tur neitu chu Lalpa a ni a, chhandamna thu sawi hmasaber tu pawh a ni (Heb 2:1-4). Khawi emaw lai khawmpui leh rorelna a passed chi a ni lova, mihring ngaihdan a tel thiang lova, mihring thu inzirtir chu Pathian hnen thlen lohna a ni (Mat 15:8,9)
Lalpa chu tunge ni?
Lalpa chu Pathian a ni a (Sam 100:3, Isaia 25:8). Bible ah hian hawrawppui a LALPA tih inziak apiang hi JEHOVA sawina a ni a. Mahse, chu hming chu hming thianghlim a ni a, lam mai mai loh tur a ni (Deut 5:11), a naran a lam chu thihna a ni. Mahse, Pathian chu auh ve fo an duh thin avangin an lam fo theihnan Adonai, Elohim etc. tih te an hmang thin.
Pathian chu pakhat chauh a awm
Bible thu zirtirna laimu chu Pathian pakhat chauh tih hi a ni a, vawikhatmah Pathian ho khat, rual khat tiin Bible hian min zirtir ngai lo. Lal Isua ngei pawhin Pathian pakhat chauh tih hi thupek pawimawhber a tih a ni a (Marka 12:29), Thusawmpek zingah pawh a hmasaber ah dah a ni (Deut 5:7, Exo 20:3). Tin, zawlneite kaltlang in Pathian chu pakhat chauh a nih zia a inpuang thin a. Lalpa Pathian chu pakhat chauh a awm a, midang reng reng an awm ve ngai lo (Isaia 44:6,8,24; 45:14,21)
Pathian hian anpui leh tlukpui dang a neilo
Pathian pakhat chauh hian anpui leh tlukpui dang reng reng neih a duh lova, a mi thlan Israelte pawhin amah lo Pathian dang emaw, a anpui leh tlukpui dang emaw an siam a phal ngai lova, amah ang leh tluk pha tur pawh pakhatmah an awm lo tih hi hre reng turin a duh a ni (Isaia 46:5, Deut 5:7,8; Deut 6:4; Exo 20:3).
Chutih laia Pathian a minung intluk tlang, thleibik nei lova biak leh rin tur tih inzirtirna te kan lo nei thin hi LALPAN a duhlo em em tih kan hriat reng a ngai a, Pathian pakhat chauh, anpui leh tlukpui dang reng reng neilo hi kan Pathian a ni tih hi hria a, pawmtlat turin min zirtir a ni.
Lalpa Pathian chauh chu chhandamtu a ni
Lalpa Pathian chauh hi CHHANDAMTU awmchhun a ni a (Isaia 12:2, 43:11; Sam 62:2), amah chauh lo chu leiah leh vanah hian chhandam thei tu dang reng reng an awm lova (Isa 45:21; Hosea 13:4), amah chauh chu kan felna leh kan chhandamna a ni.
Chhandamtu chu ISUA KRISTA hi a ni
Thuthlunghlui huna CHHANDAMTU awmchhun, Pa Pathian kan tih, Jehova kha leiah lo piangin, a hmingah Isua tih a lo ni ta a ni (Luka 2:11, Phil 3:20). ISUA chu Pathian tisa a lo chang a ni a (I Tim 3:16), amah chauh hi minunga chu a ni a (Thup 1:18), minung dang reng reng an awmlo a ni.
ISUA tih hming hi Greek tawnga a tlukpui chu Joshua tih a ni a, Joshua tih chu Pathian hming JEHOVA tih atanga lo kal a ni a, Hebrai-ah chuan Hoshea tih niin, a awmzia chu CHHANDAMNA tihna a ni a, tichuan, ISUA tih awmzia tak chu JEHOVA CHU KAN CHHANDAMNA A NI tihna a ni ta a ni (Isaia 12:2)
Tin, ISUA chauh hi kan hotu leh Lalpa neihchhun a ni (Juda 4), chu chu Pa Pathian kan tih, JEHOVA nihna chiah chiah kha a ni bawk a, ISUA hi chhandamtu a nih theihna chhan pawhchhandamtu awmchhun JEHOVA kha amah ngei kha a nih vang a ni. Jehova tho kha Isua hi nilo se Isua hi chhandamtu tih a ni thei ngai lovang a, Isua hi Jehova a nih loh chuan chhandamtu pahnih kan nei tihna a ni ang a, “Keimah lo chu chhandamtu dang reng reng an awmlo” (Isa 43:11, 45:21; Hosea 13:4) tih hi dawt a ni ang. Mahse, Pathian hi dawtsawi ngai miahlo Pathian a nih avangin (I Sam 15:29), Isua ngei hi Pathian mihringa rawn chang, chhandamtu awmchhun a ni.
Tichuan, Lalpa thu tih leh Isua thu, Pathian thu, chhandamna thu tih te chu thil inang reng, sawi dan hrang mai a ni tih a chiang ta a, Isua ngei hi Pathian kan hnena awm - Immanuel a lo ni ta a nih chu.
Lalpa thu chu aman a sawi hmasaber
Lalpa thu chu amah Isuan a sawi hmasaber a (Heb 2:1-4), tumahin an thurawn lova, mihring ngaihdan leh thurawn tel miah lova, amah ngeiin a sawi a ni (Johana 8:18)
Khawiah nge a sawi kan tih chuan, Isua van a lawn dawnah khan a zirtirte hnenah chuan amah ngeiin, "Heng hi ka thu kha a ni, Mosia Danahte, Zawlnei Lehkhabuahte, Fakna Hla Bu ahte ka chanchin ziak apiang a lo thlen turzia in hnena ka awm laia ka hrilh thin che u kha," a ti a. Tichuan Pathian Lehkha Thu hriat nan an thinlung a tifing ta a; tin, an hnenah, "Hetiangin ziak a ni, 'Krista chuan hrehawm a tuar ang a, ni thum niin mitthi zing ata a tho leh ang a, ama hmingin simna thu leh sual ngaihhnathiamna thu Jerusalem khuaa tannin, hnam tin hnenah an hril ang,' tiin a lo sawi ta a ni (Luka 24:44-47)
Tichuan, kan chhandamna tura LALPA THU chu Mosia lehkhabu, Fakna hlabu leh Zawlneite lehkhabu ten an lo sawi tawh ang a "Krista hrehawm tawrhna, a thih a, phuma a awm a, a thawhlehna avanga ama (Isua) hming ngeia SIMNA leh SUAL NGAIHDAMNA thu JERUSALEM atanga an hrilh tan tur a kha a lo nita anih chu (Luka 24:44-48; Acts 1:8; Marka 16:15,16; Matthaia 28:18-20)
Chu chu Pentecost ni a Petera sawi ngei kha a ni a, chutah chuan Petera khan ‘Isua chanchin a sawi a, a thusawi lo ringtute hnenah "SIM ULA, in sualte NGAIHDAM nan ISUA KRISTA hmingin BAPTISMA chang theuh rawh u, tichuan Thlarau Thianghlim pek tiam hi in hmu ang" a lo ti ta a ni (Acts 2:38,39). Chu ngei chu LALPA THU, Jerusalem atang hril tan, khawvel hnam tin te chhandamna tur a tan a an hril tan tak kha a lo ni e. (Marka 16:15,16; Mat 28:19; Luka 24:44-48; Acts 1:8, 2:38; Heb 2:1-4)
Ringtu hmasaten chutiang chuan an ti
Bible a mi piangtharte, ringtu hmasa kan hmuh zawng zawng te hi ISUA ring a, sualte sim a, sualngaihdamna baptisma chang a, Thlarau dawng tute vek an ni a, chutiang lova piangthar chu Bible ah hian pakhatmah kan hmulo a ni (Tirhkohtethiltih 2:38-41, 8:12-16, 8:36-38, 10:1-48, 16:13-15, 16:31-34, 18:7-8, 19:1-7, 22:13-16, 9:17-19)
Chuvangin Pathian hnen kan thlen theihna tur thu hi khawvel mi zawng zawng, a hausa leh rethei, mifing leh mi naran, mi lian leh mi te, tupawhin a inang tlang veka kan zawm tur leh kan chan tur a ni a. Pathian hi Pathian ti kher kher a ni a (Mat 25:24), a thu ngei hi a zawm duh tute tana chhandamna, a duhlo tute tana thiamloh chan na tur (Johana 12:48) a ni. Ringtu tha kan in tih te, thuhriltu ropui kan in tih te, thilmak tam tak ti thei khawpa rawngbawltu tha nih te hi vanram kaina a ni lova (Mat 7:21-23), a thupek pawm si lova amah ka hria ti chu mi dawthei a ni (I Johana 2:4,5) tih hi i hre reng ang u
Lalpan malsawm rawh se
Comments
Post a Comment