HMAIHTHELH LIANPUI KAN NEI -II
HMAIHTHELH LIANPUI KAN NEI -II
- Evan. K. Vanlalhlimpuia
Bawngkawn
Pathian Kohhran te hi kan kal dan leh kan nih dan pangngai bakah hian hun leh ni a liam a, kum leh kar tam tak a tlak tawh chuan hmasawn zel tur, ruahmanna thar nen a hmasawnna rahbi thar rap zel tur kan ni a. Khawvel hun inthlakthleng mek, rinnna tluksanna hunah hian kan hun kal tawh hmanga kan insiamthat emaw, kan in her rem ve zel loh chuan hmasawnna kal zel hi kan tan boralna tur kawng ropui takah a chang thei a ni.
Chutiang a nih avang chuan kan kal mêkna leh kan la kal zelna tur atan engte hi nge kan hmaihthelh ni a, englai ah hian nge ngaihtuahna thar kan siam ang tih kan hriat theihnan ringtu kan nihna lama kan hmaihthelh ni thei awm te hi i han en leh teh ang.
Mimal nunah -
Ringtu ni tura kan rahbi hmasa, Simna kan thlir dan leh kan pawm danah hian hmasawnna tur kan la nei niin a lang. Sual sim tur tih chu kan hria, mahse, kan sim tur leh kan kalsan turah erawh kan la chianglo.
- Bible a inziak chinah sual sim kan tum a, mahse, khawvel changkanna leh hmasawnna in a ken tel thil sual thar tam tak erawh kan hmuh kân lui tlat thin.
- A inziak bak sual kan insiam chawp tih kan ching a, mahse, kan chhia leh tha hriatna hi a inziak bak thilsual thar kan hriat theihna tura Pathianin finna min pek a ni tih kan haider tlat thin.
- Ringtu piangthar tir te kan beiseina leh kan tehna te hi kan la khai thelh deuh niin a lang. An thar chauh a, an nunah thlarau rah, a chikimin lawh tur kan beisei nghal a, puitling te nihdan tur hi rinna a nausen piangtharte nih dan turah kan bel kim viau mai bawk. Kan tawpna turah bul kan tan niberin a lang.
- Tih khawm lêt lêt chauha ringtu tha, ringtu tlafal ngamlo leh tlafal rei theilo kan hring ta teuh mai. Tlat fal ngam ringtu kan ni zawk tur a ni. Ringtu thatchhia a awm theih lohva, ringtu chu a dinhmun a zir zelin a taima tur a ni
- Ringtu chu a huaisen tur a nih laiin, ringtu dawihzep, harsatna hmachhawn duhlo/peihlo/tumlo, an nuna harsatna a thlen lohna tura nitin zan tin tawngtai a dil tluk tluk kan tam ta viau mai.
- I nunah harsatna a thlen loh nan Pathian hnenah dil lo la, phurrit tak pawh phur thei turin chakna dil zawk tur kan nihna ti dik turin Lalpa a innghat tlat chunga inbuatsaih zawk tur kan ni.
Chhungkuaah -
- Ringtu kan lo nih a, piantharna bul kan tanna tur chu mahni chhungkuaah a ni. Mahse, kan pianthar dan erawh mahni chhungkua hmuh kal pel zawngin kan piangthar sup sup a ni ber mai.
- Piangthar kan inti a, mahni chhungkua a rawngbawlna bultan aiin thenawmte kan vei hmasa tlangpui bawk.
- Nu leh Pa ten Pathian an bia a, kan fate erawh chuan an ngaihzawngte biak leh Setana biak an intihhmuh mêk thung.
- Mahni fate aiin thenawmte fa kan vei nasa a, kan inzilh tawn sup sup mai a nih hi. Mahni chhungkua theuh vei mai ila, Kohhran, chhungkua leh khawtlang a fel a ni mai.
- Fate hi hmangaihna a enkawl tur kan nih laiin, rual kan el pui luat ah khawngaihna a enkawl kan ching ta hle bawk. Chuta chhapah khawvelin a lo zirlo bawk nen, fa tihmawh kan hring ta teuh teuh mai a nih hi.
- Kan faten vanram an kai lovang tih hlauh aia, mi neih ang te, mi hriat ang te an hre lovanga, an nei lovang tih hlau zawk Nu leh Pa kan tam telh telh bawk.
- Fate thlarau nun ngaihtuahna avanga mutmu tuah hleitheilo aiin kan sum leh pai, eizawnna a thahnemngaih luat avanga mutmu tuah hlei theilo kan puang tual tual bawk si.
Rawngbawlnaah -
- Hmân ata, tun thleng maiin rawngbawltuten pulpit rawngbawlna kan ngaipawimawh em em a, mahse, a bâk hma kan sawn hleitheilo tlat mai te hi a mangan thlak tak zet a ni.
- Biakbukah a hre sa leh mamawh vaklo zawk nia lang te kan in au khum dum dum a, mahse, Biakbuk thleng pha tawhlo te hnen thleng phak rawngbawlna erawh kan hlamchhiah leh si thin.
- Kan thusawi leh tawngkain rawng kan bawl tam ber a, chu aia au ring zawk, kan nun leh chetzia ulukna lam erawh kan hlamchhiah telh telh thung. Kan nunah hmuh tur a awmlo tawlh tawlh a, belhchian leh chhuichet kan dawllo zel a, ringtu chaklo zawk ten min tlûkpui mek a nih hi.
- Chanchintha kan thehdarhna kawngah pawh direct evangelism bak hma kan sawn mawh khawp mai. Thlaraubo te eitur, chanchintha kan zawrh hmang hian mamawhtute kan vawm a, kan vua a, kan bei leh hlauh si. A hunlai chuan a tha angin a lang maithei, mahse, a hnu lama rawngbawl erawh a sak talh tawh thin.
- Pulpit ministry kal pela, Social gospel te pawh uar leh zual a kan hman thiam a ngai. Civilized world ah kan chen tawh avangin rawngbawlna tur tactic leh hmanraw thar changkang zawk te pawh kan dap chhuah a ngai. Kan rawngbawl dan ngai reng hi chu tunlai khawvelah hian a out-dated thuai ang tih a hlauhawm.
- Thusawi ropui tak aia hlu zawk chu mahni nun theuh a ringtu nun diktak lantir hi a ni. Sawi tamlo mah ila, kan nun hmanga rawng kan bawlna hian hna a thawk hnem zawk fo thin.
- Misual leh chaklo zawk ni a kan ngaih te, biakbuk pawh thleng pha tawhlo te hi Pulpit tlang atanga auh harh theih an ni lova, kan zui Lal Isua anga mite damna tur a tan chuan kulh pâwn lam rawngbawlna kan kalpui a, kan luhchhuah vek an ngai zawk.
Kohhranah -
- Thuthlung leh Kohhran dah hrang thâwthâng khawpin Kohhran hlutna leh ropuina kan hmu thiam tawk lo thin. ‘A thu a kan awm dik phawt chuan’ ti a Kohhran ngaihlu tehchiam lo kan pung sawt viau, kan inzirtir dan kan siamthat a ngai tihna a ni.
- Rawngbawltuten Kohhran hi inbeihna, intaina leh in elna hmun atan kan hman fo thin avangin thangthar mithiam leh thil chîk tak tak ten rawngbawltu leh piangthar inti te nun min en a, kan lo chuti teh lua si loh avangin Kohhran leh Pathian chenin engmah an ngaihloh phah a, rinna an tluksan chur chur tawh mai a ni.
- Kohhran siamthat nan hian kan buaina bulpui ni thin, revolution bawk hman kan tum leh thin. Mahse Kohhran siamthat nan revolution ni lovin evolution kan mamawh zawk.
- Tualchhung, Bial, District leh General thleng a department tin leh Kohhranpui hruaitu chen hian hmathlir kan neih thatloh kan tuar a, kan chenbeh phah tlat a nih hi. Enge kan hmathlir tih han inzawt theuh ila, member sengkhawm, mi hla hnuh hnaih tih velin kan inchhang tlangpuia, chumi ti hlawhtling tura ruahmanna (plan or tactic) fel tak nei erawh chhiar tham lek an ni ang.
- Ram leh hnam veina kan tlachham hle a, rinna pawn lamah kan dah deuh niin a lang. Ram leh hnam siamthat hi kan rinna in a kentel pawimawh tak a ni tih kan hrelo deuh thin niin a lang.
- Kan duh emaw duhlo emaw, tute emaw chu mahni hun zelah Kohhran hruaitu pawimawh tak tak kan la ni theuh thei, chumi atan chuan manifesto lo neih that kan tum tur a ni (Kohhran hi kan politicised dawn tihna erawh a nilo). Tunah erawh kan in tawng harh chawp mai niin a lang.
- Rawngbawlna ah hian a lan dan chuan serhtanloh mite nen hian inzawm kan hreh hmel viau a, mahse thawhho erawh kan hrehlo mai ni lovin, kan châk hial zawk ni te pawhin a lang. Rinna a naupang leh thangthar zawkte tan kan in zarzawm fo hian religious pluralism a la promote tulh tulh ang.
Kan ngaihdan leh kan duhdan hrang hrang te hi a inang vek thei kher lovang. Mahse, ringtu kan nihna a kan awmdan tur leh kan nihdan tur, kan khawsak ho dan tur zawng zawng te hi uluk taka kan ngaihtuah a, kan chhut duh a nih ngat chuan, fîr taka kal a, fimkhur luat awm hauh lova kan nun kan hman a, rawngbawl hna kan thawh hi kan himna tur bulpui a ni. He khawvel mila kal ve zel tur kan ni lova, he khawvel hian min rawn mil se, kan nun leh kan rawngbawlna pawh khawvel mila kalpui lovin, kan nun leh kan rawngbawlna milin he khawvel leh a chhunga thil awm te hi kan her rem ang a, kan hmang tangkai tur zawk a ni tih i hre nawn thar fo ang u.
Comments
Post a Comment